Negen dagen met het Laowa 9 mm. groothoek objectief

‘mag het iets wijder zijn’ – gebruiksimpressie Laowa FFii 9 mm f5.6 W-Dreamer groothoek objectief

Voor een paar dagen had ik het gloednieuwe Laowa W-Dreamer 9 mm. f/5.6 RL-objectief in mijn tas. 9 mm. hoor ik je denken! Fish Eye? Nee geen fishey, want RL staat voor Rectilinear Lens. Of te wel, op 9 mm. krijg je rechtlijnige beelden, zonder het fish eye (vervormings) effect. Of te wel een paar dagen had ik dit kleine degelijk aanvoelende unieke groothoek objectief in mijn bezit. In deze blog een korte gebruikersimpressie van een verrassend groothoek objectief.

Laowa flikt het opnieuw

Full frame en Sony en Nikon gebruikers opgelet, Venus optics, producent van Laowa objectieven heeft het weer voor mekaar. Dacht ik de laatste jaren met de Irix 11 mm. of Sigma 12-24 mm. f/4 en nu mijn Laowa C-Dreamer 10-18 mm. alles wel gezien te hebben qua groothoekobjectieven. Vergeet het maar. Ik kreeg eind november 2020 een klein wonder in mijn handen gedrukt. Ze past letterlijk in je hand en als je de camera met objectief wil fotograferen moet je dit wel goed van de zij of voorkant doen, zo onopvallend is dit groothoekobjectief. Het uktra groothoekobjectief lijkt in eerste instantie alleen geschikt voor MFT, maar is toch echt voor Sony FE-mount ontworpen. Waar hebben we het hierover? We hebben het over het nieuwe Laowa 9mm. f/5.6 FF RL groothoekobjectief. Of zoals op het objectief gegraveerd staat: FFII 9mm. F5.6 W-Dreamer. RL staat voor rectilinair.

 

 

 

 

 

 

Groothoek ervaring vereist

Ik wil je als lezer van deze blog niet afschrikken voordat ik je mee de wijdsheid in neem. Dit objectief is bedoeld voor iedereen die enige ervaring heeft met fullframe en groothoekobjectieven. Kortom je weet al hoe het is om op 14 of 16 mm. beelden te maken. Dankzij deze ervaring ben je je namelijk bewust dat een ultra groothoek om een paar belangrijke details vraagt.

• Een goede voorgrond,
• laag standpunt,
• leading lines en
• een duidelijk onderwerp.
• En last but not least een interessante lucht als je het ultra groothoek objectief landschappelijk gebruikt.

Met interessant bedoel ik, doortekening in de lucht, wolken en kleur…. Ik zeg altijd: “Des te interessanter de lucht, des te weidser je objectief mag zijn!”. Heb je nog niet eerder met ultra groothoek gefotografeerd dan kan het uitdagend zijn de juiste foto te maken met een objectief als deze. En al helemaal als je ook denkt ermee uit de hand te fotograferen, want al snel krijg je convergerende lijnen. [2]

Achtergrond Laowa 9 mm.

Laowa, Venus optics, presteert het om unieke objectieven te ontwikkelen. Ze zoeken de niches van de macro en groothoekobjectieven op. Een uniek uitgebreid assortiment objectieven voor de meest gangbare camerasystemen is inmiddels op de markt. De 9 mm. W-Dreamer is een van de jongste telgen in hun groothoekobjectieven assortiment en verkrijgbaar voor Leica L-en M-mount, Nikon Z-mount en Sony FE mount. Gedurende 9 dagen had ik het objectief voor Sony FE-vatting in mijn fototas en eigenlijk al die tijd op mijn body (Sony A7rIII). In 2019 lanceerde Laowa nog het unieke C-Dreamer 10-18 mm. ultra groothoek objectief die ik direct in augustus van dat jaar kon testen en sindsdien in mijn fototas ook altijd bij me heb. Mijn objectieven lijn begint bij de 10-18 mm., gaat dan naar 16-35 mm. Bij die introductie dacht ik toen nog; “wauw 10 mm”! Nu is er een complete aanvulling prime ultra groothoekobjectieven zoals deze 9 mm., naast de 11 en 14 mm. in deze lijn van de W-serie. Je snapt dat ik dacht, 9 mm. hoe dan?! Naast deze 3 nieuwe RL W-Dreamer objectieven is ook het 15 mm. Zero-D shift objectief voor Canon EF, Nikon Z en Sony FE vatting geïntroduceerd. Daarover in een andere blog meer.

Over de Laowa 9 mm.

Het nieuwe Laowa 9 mm. objectief is momenteel het wijdst mogelijke rectiliniair objectief dat verkrijgbaar is voor full frame camera’s. Met andere woorden, het is een lens met weinig of geen tonvormige of kussenvormige vertekening tenzij je zoals in bovenstaande opname bewust wel vervorming wilt creëren. Het objectief stelt je instaat een beeldhoek van 135 graden vast te leggen. Ook kun je al vanaf 12 cm vanaf je sensor scherpstellen. Hoewel dit objectief uniek in zijn soort is vergelijk het maar met mijn Laowa C-Dreamer 10-18 mm. Deze heeft op 10 mm. een beeldhoek van 130 graden met een minimale scherpstelafstand van 15 cm. De nieuwe Laowa 9 mm. gaat dus 5 graden wijder en kan dus 3 centimeter dichterbij. Daarnaast is het groothoekobjectief compact qua afmetingen (62.4 x 66 mm). Met een gewicht  van nog geen 350 gram is het net een fractie zwaarder dan een pak koffie.

Wat ingewikkelde details over het Laowa 9 mm. groothoekobjectief

Het Laowa groothoekobjectief bestaat uit 14 glaselementen in 10 groepen. De lens bevat 2 asferische elementen en 2 elementen met extra lage dispersie om chromatische aberraties en vervorming tot een minimum te beperken. Je mag van een ultra groothoek zoals de Laowa 9 mm. verwachten dat er een eigen uniek groothoekperspectief ontstaat, zoals je niet eerder hebt gezien. En ten aanzien van die chromatische aberratie, hoe goed ik mijn best ook heb gedaan gedurende de 9 dagen  ik heb het niet kunnen waarnemen.

Uniek groothoekobjectief

Ultra groothoek vraagt enige gewenning. De stap van 16 mm. wat al vrij wijds is op fullframe naar 9 mm. is behoorlijk extreem. Dit heeft niet zozeer met de millimeters te maken, maar met de beeldhoek die je vastlegt. Daarmee krijg je dus erg veel in beeld. Dan is compositie een belangrijk detail. Immers je kunt al snel te veel chaos krijgen.

 

 

Deze beeldhoek brengt ook zo zijn beperkingen met zich mee. Zoals eerder gezegd, je hebt een interessante voorgrond nodig, maar zoals ik graag mag doen, fotograferen in de avond, beginnend in het blauwe uur van de stad en de architectuur. Je staat nogal snel je eigen schaduw te fotograferen. Op zich in dit beeld niet storend, maar als je even niet oplet heb je ook je statiefpoten in beeld. Ook zul je merken dat groothoek altijd wel een lensvervorming en vertekening mee brengt. Zie onderstaande foto die ik maakte op 9 mm., 10 mm. en op 16 mm. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Waar pas je het  Laowa 9 mm. groothoekobjectief het beste toe?

9 mm. is groots met zoals ik al eerder schreef, het vraagt een oog voor compositie. Immers er komt heel veel in beeld. Ik heb in de dagen dat ik het objectief bij me had het kunnen gebruiken met architectuur en avondfotografie. Dit laatste, architectuur, is een van de omgevingen waar ik denk dat dit objectief goed tot zijn recht komt. Maar ik moet eerlijk zeggen, de Laowa 9 mm. werkte dermate verslavend dat ik er ook een fraaie landschapfoto tijdens sunset mee kon maken. Maar ook tijdens mijn herfstfotografie in de natuur. Of te wel als je de 9 mm. in je tas zou hebben, gewoon proberen en net als met macro fotografie, het ziet er op eens heel anders uit.

Unieke sterren

 

 

Ik vind ze prachtig, alleen zoals bij alle objectieven die je in de avond inzet, naarmate je sluitertijd toeneemt, worden de sterren ook erg lang en dominant in je beeld. Wel iets om mee rekening te houden. 

Vignettering, scherpte en flare

 

 

 

 

 

 

 

Met tegenlicht of andere lichtbronnen wil nog weleens lens flare ontstaan. Ik moet zeggen, met de W-Dreamer 9 mm. ligt dit altijd wel op de loer en is het goed opletten, maar ik heb er geen hinder van ondervonden. De scherpte in het midden is op alle diafragma’s prima, waarbij ik moet aantekenen dat ik amper anders dan f/8 of f/11 heb gebruikt. Mede ook omdat dan in normale opnames, zoals onderstaand in centraal station Arnhem de scherpte dan in de hoeken ook goed is. In vergelijk tot mijn close up van de paddenstoel zie je juist dan wel dat de hoeken erg zacht zijn, wat je ook weer voor close ups in je creatieve voordeel kunt benutten. Zelf vind ik de 9 mm. een fractie scherper dan de 10 – 18 mm. C-Dreamer en met deze laatste heb ik laatst 2 projecten mogen opleveren waarbij het beeld op 5 meter en 2,5 meter hoge muren is afgedrukt nog de lof van de drukker kon krijgen. Dus dan zit het zeker ook wel snor met de 9 mm. op dezelfde camera.

Gebruiksgemak

Wat een prettige toevoeging aan dit objectief is, is dat je een soort van focus tab op het het objectief hebt. Dit maakt handmatig scherpstellen nauwkeurig en precies. Ik heb het objectief grotendeels op f/8 en f/11 gebruikt en doordat deze vooraan het objectief zit blijft deze ook prettig vaststaan. De markeringen, gravering van focus zijn goed afleesbaar en de ring prettig te bedienen. Hier geen verrassingen. Het objectief is volledig manueel en kent geen koppeling met de camera. Kortom geen AF, en geen diafragma die je via je camera regelt, maar via het objectief. Deze details worden dus ook niet opgeslagen in de meta gegevens. Lightroom CC kent helaas nog steeds voor de meeste Laowa groothoekobjectieven geen goed bruikbaar lensprofiel. Alle beelden in deze column zijn naar eigen inzicht bewerkt met toepassing van perspectief correctie door me.

Tot slot, conclusie

–       Enige ervaring vereist met super ultra groothoek

–       Verslavend perspectief

–       Scherpte in het midden is prima en in de hoeken bij normaal gebruik ook prima voor mekaar.

–       Ga je close ups maken krijg je creatievere mogelijkheden door de zachtere hoeken en vignettering.

–       Handige focus tab om precies scherp te stellen

–       Degelijke bouwkwaliteit

–       Licht en compact

[1] Gear Acquisition Syndrome

[2] Convergerende lijnen; samenbuigen, vertekening