Zeelandschappen vastleggen, beleven en herbeleven!

Herfst staat bekend om zijn pracht en praal die de natuur laat zien. Verkleurende bladeren, de ene boom nog uitbundiger dan de ander. Zonsopkomsten bieden kans op mist en omdat de zon eerder ondergaat is het gouden uur mooier dan ooit. In een andere blog kom ik op in de herfstfotograferen nog terug. In het bovengenoemde rijtje mag ook het woord herfststorm niet ontbreken. Graag neem ik je in deze nieuwe column specifiek mee in het fotograferen aan zee n hoe ik dit aanpak. Als bonus 5 tips van de zeelandschapfotograaf van de lage landen Ellen van den Doel.

Depressies

De herfst is voor menig fotograaf het moment om alles uit de kast te halen qua fotografie. Bomen, lanen, mist, paddenstoelen noem het maar op. Maar herfst is ook dreigende luchten en najaarsstormen. Deze ontstaan iin de herfst makkelijker omdat het in het noorden kouder wordt terwijl in het zuiden nog nazomert. Deze grote temperatuurverschillen brengen een straalstroom, een storm op 10 kilometer hoogte op gang, waarmee de ene depressie na de andere onze kant op komt. Is deze atmosfeer onrustig dan kunnen stormen vaak ook kort na elkaar ontstaan. We spreken overigens van storm wanneer windkracht 9 wordt bereikt. (Bron: website KNMI)

Een eerste beeld dat ik zag bij het arriveren

Voorbereiding fotograferen aan zee

Met de kennis van het weer wat we heden ten dage allemaal binnen handbereik hebben, wisten we al een week van tevoren dat woensdag 21 oktober er een kans op een ‘herfststormpje was. Dus na wat overleg met bevriend fotografe, begenadigd zeelandschap fotograaf en ‘weerkoninging’ Ellen, deze woensdag in mijn herfstvakantie gereserveerd om naar Zeeland te rijden en samen met haar te gaan fotograferen aan zee. Ook had ik foto vriendin Aline van Weert uitgenodigd. Enkele jaren geleden was zij het die mij leerde en inspireerde hoe en wat aan zee te fotograferen! Het weerbericht gaf aan kans op een depressie vanuit het zuidwesten met kans op storm voor deze woensdag. Eerst was het nog een windkracht 5 à 6, maar 2 dagen ervoor las ik op de weerapp WeatherPro dat er een windkracht 7 tot 8 mogelijk zou zijn!! Op de dag zelf checkte ik op 200 km afstand de webcam van Westkapelle. Bij het bekijken van deze beelden zag het er nog erg rustig uit, maar ja het zou ook pas in de loop van de middag aantrekken. Niet geheel onbelangrijk detail, het getij. Immers we hebben een opkomend getijde of te wel vloed nodig om mooie golven richting het strand gestuwd te krijgen, wat we logischerwijs voor de foto’s nodig hebben om mooie golfslag in je beelden te krijgen. Het getijde, of te wel hoog of laag water google ik ook ruim van tevoren. Gelukkig deze woensdag zou hoogwater omstreeks zes uur zijn.

Wat neem ik mee naar zee om te fotograferen

Eigenlijk betreft dit 3 dingen;

1. Eten & drinken, want 2x 2,5 uur rijden vanaf Huissen naar Westkapelle dan is het wel lekker om wat bij te hebben, sowieso thee. Ook gezien het tijdstip waarop ik verwacht naar huis te rijden, 1900 uur, wil ik liever niet onderweg stoppen bij een McDonalds of tankstation of zo.
2. Droge kleding; met mijn 2 recente ervaringen aan zee (ondanks regenlaarzen aan) is de kans dat er een regenbui over je heen kan komen of zoals altijd natte voeten halen aanwezig. Dan is met warme voeten en een droge broek naar huis rijden wel prettig! Dus reserve kleding. Dit keer niet nodig gehad want op gepaste afstand van de vloedlijn gebleven. 
3. Fotospullen voorbereiden; wat ik wil voorkomen is dat ik aan zee nog alles bij elkaar moet zoeken. En vooral als het hard waait wil je niet teveel met je spullen bezig zijn. Dus thuis alle accu’s opgeladen, juiste objectief al op de camera, filterring er al op en alle filters schoon en op juiste wijze in de filtertas. Aan objectieven had ik de Sigma Art 24-70 mm. f/2.8, Sony GM FE 16-35 mm. f/2.8 en de Sony GM FE 100-400 mm. telelens in mijn fototas. Er was 1 ding dat ik zelf hier vergeten had; SD kaarten formatteren en lege SD kaartjes meenemen! Zeker omdat je soms met de golven meerdere opnames maakt qua timing, lopen de kaartjes al snel vol. Andere belangrijke accessoire, droge doeken. Ik gebruik van daarvoor eenvoudige kleurrijke microvezel doeken.

De storm in

Een opname gemaakt door Stijn Smits, waar ik op een zeker moment besloot het statief ter zijde te schuiven en uit de hand te fotograferen, in dit geval met de Sigma Art DG DN 24-70 mm. f/2.8 voor Sony E-mount

Als ik nog even de illusie had dat het wel zou mee vallen met de storm en de weersomstandigheden kon ik deze twijfel ter hoogte van Gorinchem wel achter me laten. Tijdens het rijden kreeg ik vanaf hier steeds meer last van de wind en super mooie buien luchten die landinwaarts trokken.

Bij het parkeren van de auto achter het duin bij Westkapelle was de wind ook direct goed merkbaar. Met twee handen moest ik de deur vasthouden bij het uitstappen. Al mijn spullen direct gepakt en mezelf goed voorbereid. Afstandsbediening van de camera om mijn nek gehangen, regenjas aan en camera al uit de tas op het statief. De filtertas aan de heupgordel en de trap op naar boven, nog even de beschutting van het KNRM gebouw in en dan die woeste zee en het al hoge water zien! Wauw!

Door gebruik te maken van een 4 stops Benro grijsfilter en statief kreeg ik de sluitertijd naar beneden om ze meer drama aan de foto te geven. Een 3 stops Benro master series hardverloop grijsfilter versterkt het dramatische van de licht. 2 foto’s in Photoshop middels een masker samengevoegd om de golven in de voorgrond en in het midden en achtergrond te tonen.

Filtertas om de heupgordel…. In beide zakken een poetsdoek, eentje voor het water de andere voor het droog maken. In de rugzak heb ik nog 2 reserve poetsdoeken zitten mocht ik ze nodig hebben. Ondanks dat het een graad of 18 is, muts op en sjaal om, want het dempt de herrie van de wind en houd daarmee het behaaglijk in de voort beukende wind en spray van zoutwater die je constant over je heen krijgt.

Of het nu 6,7 of 8 Bft. was durf ik niet te zeggen, wel dat het uitdagende condities waren en je even goed naar moeder natuur moet luisteren.

Ik konmet mijn +100 kg prima overeind blijven staan en haaks op de wind ging me goed af. Maar mijn camera hoog op statief zetten met filters erop was niet echt verstandig, de camera was dan niet stil te houden, dus vanaf een sectie hoogte, zeg maar een halve tot een meter was het goed te doen. Maar wat een geweld, wat is het water hoog en ruig. Vaak en ben ik op de grond gaan zitten om zo camera en statief zo enigszins te beschermen en trillingsvrij te houden om toch net dat extra stukje lange sluitertijd wat ik zo mooi vind te tonen in mijn foto’s. Ellen daarentegen stond ik waadpak gewoon vol in de storm en de spray van de golven, zoals je op onderstaande foto goed kunt zien.

Ellen van den Doel weet tot hoever ze kan bij het fotograferen aan zee in ruige condities. Onderstaand haar 5 tips

Techniek zeelandschappen fotograferen

De meeste foto’s heb ik gemaakt door gebruik te maken van grijsfilters en grijsverloopfilters. Ik gebruik de Benro filters uit de master serie in de FH100M2B houder. Ik had tot in het gouden uur mijn polarisatiefilter in gebruik (reflecties op de pier en water wegfilteren) en heb afwisselend gewerkt met de Benro 4-stops grijsfilter, 2 en 3 stops grijsfilter met hard verloop. Toen de zon wat verder zakte en het licht op horizon feller werd, de 2 stop reversed grad gebruikt. De 4 stops grijsfilter hielp me om de sluitertijd makkelijk naar een 0,4 tot 1 sec. te brengen. Ik vind dat persoonlijk mooier dan langere sluitertijden normaliter, maar langer dan 2 seconden je camera in deze wind stil te houden was haast niet te doen. De grijsverloopfilters gebruikt om de lucht dramatischer te maken en enigszins meer helderheid in de voorgrond (de zee) te krijgen.

Een 2-stops Benro hardverloop grijsfilter toegepast om de lucht aan te zetten en dramatischer te maken en meer doortekening in de zee te krijgen .

Wat ik als bijzonder prettig ervaar aan de lompe en misschien wel zware Benro houder, als ik deze vergelijk met andere merken, is dat vast vast is. Je de filters in het ruitje makkelijk vast houdt en wisselt. Ook zoute spray eraf poetsen was geen enkel probleem met deze glazen filters. Mocht je interesse hebben in de Benro filters en ze eens proberen, neem dan gerust contact met me op of volg een workshop bij me dan kun je ze gelijk uitproberen. Als statief heb ik het Benro combistatief C2770TN met 3 secties gebruikt.

Foutje bedankt

Een van de vele stuitermomenten die ik aan zee had!

In de ruim 2,5 uur fotograferen heb ik wel even last gehad van de voorbereidingsfout die ik maakte door met een niet geformatteerde SD kaart te beginnen met fotograferen. Ook had ik geen reserve SD kaartjes bij me! Deze zaten allemaal in een andere fototas! Gelukkig was bevriend natuurfotograaf Stijn Smits in de buurt toen beide SD kaartjes vol waren. Hij had gelukkig nog wel een 32 Gb SD kaartje die hij kon missen. Dit was wel mijn redding, want juist op dat moment was het gouden uur op zijn mooist en verscheen er zelfs links van me een regenboog. Snel het SD kaartje geformatteerd, de Sony 100-400 mm. omgewisseld voor het 24-70 mm Sigma objectief geplaatst en een compositie gevonden en op de automatische piloot mijn beeld van dat moment gemaakt, uit de hand. Hier heb ik geen filters gebruikt. Daarna kon ik nog dit fraaie beeld onder andere maken.

Ellen van den Doel in actie aan de vloedlijn.

Tips voor fotograferen aan zee

Ellen van den Doel, woonachtig in het Zuid Hollandse Goeree Overflakkee weet als geen ander wat fotograferen aan zee betekend. Naast de workshops die ze verzorgd, zowel online als offline, is ze vaak aan de kust te vinden. Ik ken Ellen al een poosje en heb het geluk dat als ik in Zuid-Holland of Zeeland ben samen met haar mag optrekken. Soms als bodyguard als ze voor dag en dauw heide wil fotograferen, maar de laatste keren regelmatig aan de kust. Gewoon omdat het kan en het gezellig is. Je leert altijd weer van elkaar. Daarom heb ik gevraagd als bijdrage aan deze blog of ze wat tips zou willen delen. Mijn eigen tips voor fotograferen aan zee lees je hier. En dat wilde ze, dus haar tips lees je hieronder:

Tip 1: zorg dat je weet wat je spullen aan kunnen en bescherm je spullen

Blijf opletten en weet wat je doet

Fotograferen aan zee kan een aanslag zijn op je spullen. Zeker met ruig weer. Zout water,  harde wind, mogelijk regen stuivend zand.. het kan allemaal. En dat zijn juist de mooiste omstandigheden. Mijn camera (Nikon Z6) en lens kunnen wel tegen een stootje en wat water hebben, maar niet iedere camera kan dat hebben. Gebruik in dat geval een regenhoes (dit kan weer wel nadelig zijn voor het werken met langere sluitertijden in verband met het klapperen van de hoes in de wind). Zo ook het statief. Niet ieder statief waardeert zand en zout water. Ik gebruik het Sirui W-2204 statief die afgedicht is tegen water en stof. Als je op je spullen kunt vertrouwen kun je meer focussen op het fotograferen van de actie. Dan is het nog wel zaak om voorzichtig te zijn. Voor je het weet zakt je statief weg in het natte zand, of komt een golf net iets hoger en over je spullen, of blaast de wind je statief omver. Hou je handen altijd in de buurt van je statief een blijf gefocust op je spullen, laat je niet afleiden. 

Tip 2: Bescherm jezelf

In de zomer is het niet zo erg om een nat pak te halen, maar nu het kouder wordt is het belangrijk om droog te blijven. Dat valt niet mee als er flinke golven staan. De mooiste foto’s maak je vaak vlak aan de branding. Maar de ene golf is de andere niet en komt soms net een beetje hoger dan je dacht. Laarzen dragen is dus een minimale vereiste. Ik draag zeker bij ruiger weer een waadpak en een waterdichte jas. Zo hoef ik niet zo op te passen en kan ik wat meer uitdagende plekken op zoeken. De zee blijft verraderlijk. Ga niet te diep en hou het getijde in de gaten. Pas ook op bij opkomend water dat je je niet ongemerkt laat insluiten door het water wat achter je het strand op loopt. Onderschat ook de kracht van de golven niet. 

Tip 3: Trilling voorkomen

Trillingen voorkomen

Uiteraard kan harde wind roet in het eten gooien bij het werken met langere sluitertijden. Wanneer het hard waait zorgt dit voor zoveel trilling op je apparatuur dat de foto niet scherp zal zijn met langere sluitertijden. Dit zal ook afhankelijk zijn van je spullen. Een stevig statief is hier in het voordeel. Gebruik je statief niet onnodig hoog en gebruik je middenkolom niet. Druk je statief stevig aan in het zand. Bij erg harde wind is het een optie om je statief maar beneden te blijven drukken tijdens het fotograferen. Echt lange sluitertijden zijn dan uiteraard niet mogelijk. Schiet dan ook veel foto’s, soms heb je geluk en pak je net even een moment met wat minder wind waardoor de foto wel scherp is. Maar ook het stabilisatie systeem kan een rol spelen. Normaal schakel je het stabilisatie systeem uit bij het werken op statief. Ik heb gemerkt dat ik bij mijn camera hem met ruige omstandigheden aan zee hem beter aan kan laten staan. Probeer dit eens uit met jouw spullen. Vergeet ook je camera riem er niet af te halen, deze klappert in de wind en veroorzaakt onnodig vibraties.

Tip 4: Zorg dat je bekend met de instellingen van je camera

Ken je camera

Ga oefenen met je camera op dagen dat het weer minder uitdagend en spannend is. Op deze manier weet je beter wat wel en niet werkt en kun je het bijna blindelings toepassen. Wanneer je dan eindelijk een keer met storm aan zee en mooi licht aan zee staat weet je op de tast wat je moet doen. Je hebt het dan al druk genoeg met andere dingen.

Tip 5: Schoonmaken van je fotografie spullen na fotograferen aan zee

Zeker met flinke golven en wat wind is het poetsen en nog eens poetsen als je aan zee fotografeert. Niet alleen regen kan druppeltjes veroorzaken maar ook de golven veroorzaken minuscule druppeltjes op je lens of filter. Ook als je meer op afstand staat. Dit is zout water. Dus schoonpoetsen is gelijk een stuk lastiger. Neem een fles water mee of speciaal schoonmaakmiddel voor filters om af en toe je filters mee af te spoelen. Zorg voor voldoende droge zachte doeken om te poetsen. Let er op dat er geen zand in de doek komt, dat zou wel heel zonde zijn voor je lens en filters. Ook bij thuiskomst is het belangrijk om direct al je spullen schoon te maken en dit niet laten liggen tot de volgende dag. Het zout kan dan je spullen al beschadigd hebben.

Epiloog fotograferen aan zee

Een foto waar ik nog steeds een glimlach van op mijn gezicht krijg

Na afloop staan we bij de auto nog na te hijgen (figuurlijk dan hè) het is 5 over 7. De zon is dan net een paar minuten onder. We praten nog na over het gevoel dat we hebben na 2,5 uur fotograferen aan zee. De tijd is voorbij gevlogen, alsof het maar een kwartier was. De camera droog ik nogmaals af om zo de zilte spray geen kans te geven en geen condens vorming te laten ontstaan. Regenlaarzen en regenjas uit, slippers aan en ik start de auto. Met een grote glimlach op mijn gezicht overbrug ik de ruim 200 km afstand, met een half oor luisterend naar de podcast van manmanman die over o.a. tuinieren ging en de fotografie podcast die over Boudoir fotografie ging. De thee in de thermoskan is nog lekker warm en de twee bolletjes smaken goed. Als ik rond 10 uur thuis arriveer, nadat ik alles heb opgeruimd, de camera heb aangesloten importeer ik de eerste foto’s. Om half 1 ’s nachts ga ik naar bed na de eerste foto’s te hebben gezien. De glimlach is er nog steeds als ik de foto’s zie. Het was de 500 km rijden en tijd meer dan waard.